Efendi ve Uşak, tüm zamanların en büyük yazarlarından biri sayılan Lev N. Tolstoy’un 1885’te yazdığı bir uzun öyküdür.
Bu öyküde Vasili Andreyiç Brihunov adlı bir tüccarın soğuk bir kış günü uşağı Nikita ile birlikte kızakla yaptığı yolculuk anlatılır. Yolculuğun amacı yöredeki bir toprak sahibini ziyaret edip uzun zamandır pazarlığı yapılan bir koruyu satın almaktır.
Vasili Andreyiç’in bu konuda acelesi vardır; aynı yeri satın almak isteyen başka tüccarlar da olduğu için koruyu onlara kaptırmak istememektedir. Bu nedenle, Rusya’nın sert kış koşullarına rağmen, yardımcısı Uşak Nikita ile yola çıkar.
Efendi ve Uşak, insan ihtirasının ne denli dizginlenemez bir şey olduğunu gözlerimiz önüne serer.