Bu kitapta, Ziya Gökalp’ın, 1914-1918 yılları arasında, altmış üç sayı olarak yayımlanmış ve dönemin en önemli din sosyolojisi kaynaklarından birisi durumunda olan İslâm Mecmuası’ndaki din, ahlak ve eğitim konularının yanında İslâm hukukunu sosyal açıdan inceleyerek “içtimâî usûl-i fıkıh” adıyla yeni bir metot geliştirmeye çalıştığı yazıları, ayrıca İttihat ve Terakki Kongresi dolayısıyla kaleme alıp İslâm ve Avrupa medeniyetinin bağdaştırılabileceğine, din ve hukuk hükümlerinin tefrikine dair dikkat çekici yazılarıyla 1916-1918 yılları arasında bir eğitim dergisi olarak yirmi beş sayı halinde yayımlanan Muallim Mecmuası’nda kaleme aldığı millî terbiye ve maarif meselelerine dair yazıları bir araya getirilmiştir. Dinî, hukuki, sosyolojik, kültürel ve eğitime dair konularda Türk toplumunun modernleşme sürecine katkı sunacak her veriyi telife gayret ederek pek çok alanda kalem oynatmış olan Ziya Gökalp, iki mühim derginin yazı külliyatından eksiksiz olarak aktarılıp bu kitapta toplanan çalışmalarıyla, sadece yaşadığı muhataralı dönemde meselelerimize çözüm bulmaya uğraşan bir fikir adamı olarak değil, bugün de yazdıklarına dikkat kesilmemiz gereken bir çağdaşımız olarak temayüz etmeyi sürdürüyor.