Bi kitabın adına ve içeriğine bakılarak kesinlikle polemik ve sansasyon amaçlı yazıldığı sanılmamalı... Tam bize göre, tam bizim gibi ve tam içimizden iki tarihsel aktörün kurtuluş ve kuruluş mücadelesinde yaşanan olayların bilinmeyen yönleri farklı bir bakışla ortaya konulmaktadır.

Bağımsız portreler çizilme yerine, Rauf Bey kişiliği okunarak Mustafa kemal portresi, Mustafa Kemal portresi okunarak Rauf bey kişiliği ortaya çıkarıldı. Etno-kültürel Rauf Orbay muhafazakarlığı ile, ana toplum büyük kimlik odaklı Mustafa Kemal devrimciliğini anlaşmazlığa sürükleyen kan uyuşmazlığının ideolojik kök paradigmaları acaba hangi noktalara dayanıyordu?

Atatürk’ün karizmatik ve otoriter vesayetinden kurtulamayan Rauf Orbay, yoldaşının parlayan yıldızını söndüremediği gibi, önderliğini de benimseyemedi. İçine kapalı diaspora tedirginliği, en yakınında bulunurken bile en uzaklara savrulmasına neden oldu. Yoldaş oldular ama bir türlü sırdaş olamadılar.

Sivil-asker yüzlerce aktörün yer aldığı kurtuluş ve kurtuluş mücadelesi elbette sadece Mustafa Kemal’in eseri değildi. Ne var ki tarih yapan devlet kuran önderlerin gerçek rollerini doğru yerine koymak için, tarihe şaşı bakan zihinlerin bilgi ve bilinç aydınlığına kavuşması gerekiyordu. Şamatacı ve ikiyüzlü siyaset oyunlarını daima geçersiz kılan Mustafa Kemal, satrancını da ustaca oynuyordu...

Bu kitap, iki yoldaşın Milli Mücadele ve sonrasında birbirlerine karşı aldıkları tavır ve oynadıkları roller üzerine bir denemedir.