Bu çalışmada dinin insanlık tarihinde hak-hukuk aramasında önemli bir unsur/kaynak olduğuna vurgu yapılmıştır. Bu asıl ve önemli faktörün(dinin) tanımları, işlevleri, varlık nedenleri, özünde bir oldukları, ortak yanlan, sınıflandırılması özetlenmiştir. Tek Tanrı-Çok Tannı fikrinin öncelik durumlanı tartışılmış ve dinin șart ve belirleyici bir faktör olduğu, muhatapların kavramaları için sembollerle anlatıldığına dikkat çekilmiştir. Bugün de başlangıçta olduğu gibi totemden-tevhide bir görünüm vardır ve her grup kendi çemberinde itaat ve gayret içindedir. Dini anlatrmlar, ömeklemeler; mitoloji ve efsanelerle, yaratılarla iç-içedir. Bu anlatım ve örneklerle inancı güncellenmekte ve yeni nesillere sunulmaktadır ve kuralları müeyyideleri vardır.
Vicdan sahipleri, gerçekler dinin aslına rücu etmesini, temel insani isteklere varmasinı istemektedirler. Dinde akil, rehberdir, pusuladır, asıldır Aklın çözemediği sorunlar, fikirler vardır ve bunlar için zaman içinde çeşitli faraziyeler ileri sürülmüştür. Bu saha "mümkün" iklimidir Var-yok eşit ağırlıktadır, ğayb'dir. Herkesin nazariyesi, özüne zıt olmadıkça geçerlidir makbuldür, kutsaldır.