Göbekli Tepe/Girê Mirazan’da karşımıza çıkan ve üst düzeyde sanatsal bir gelişime karşılık gelen kültürün, hem değişik kültür aşamalarını birbirlerine bağlayan bir ara katman, hem de kendi konsepti içinde ele alındığında, devasa bir büyüklük arz eden kayıp bir kültürden arta kalan buz dağının görünen tepeceği görünümünde olduğu anlaşılmaktadır.

Keşfedildiği dar coğrafik alanla sınırlı değil, dünya çapında bir araştırmayı gerektiren bir yaygınlık kazanmış bir kültürdür bu ve dolayısıyla da araştırmanın da kapsamının bu oranda genişletilmesi gerekmektedir. Ancak bu şekilde, tüm boyutlarıyla olmasa da, olabilecek en geniş boyutlarıyla kavrama imkânı elde edilebilir diye düşünüyorum. Bu bağlamda ‘’dünya çapındaki’’ araştırma serüvenim de bundan sonraki kitap serileriyle devam edecektir.

Göbekli Tepe’de karşımıza çıkan kimi mimari yapı ile simgelerin izlerini sürerek, gerek kendisinden önceki, gerekse de sonraki kültürlerle analojiler kurabilmemiz pekâlâ olanaklarımız dâhilindedir. Sembollerin haricinde, dinsel inanışlarla, mitolojilerin analiz edilmeleri de bizlere çok değerli bilgiler sunabilmektedirler. Ama tüm bunlar bir yana, astronomi de bizler için olmazsa olmazlar arasında yerini almaktadır.

İlk kitabımda bu noktalardan hareketle zaten ayrıntılı açıklamalarda bulunmaya çalışmıştım. Elinizdeki kitapta ise ağırlıklı olarak sembollerin işlevlerinden hareketle, Göbekli Tepe’de karşımıza çıkan kimi simgeleri daha yakından ve ayrıntılı mercek altına alıp, konuyu daha bir derinleştirmeye çalışacağım. Bu da bize direkt olmasa da, dolaylı yollardan çok önemli veriler sunacaktır diye düşünüyorum.