Kürt halkının önemli destanlarından olan 'Mem u Zin', Ehmede Xani tarafından 1694-95 yıllarında yazılmış olup, , eserinde, yanlızca aşkı değil, Kürt halkının kültürünü de yansıtır.
“Gelin hele bir hikayenin önüne
Aşktan yüreği yanmış olanlar hele”
Meşhur Mem ile Zîn’in destansı hikâyesine böyle çağırıyor bizi Ehmede Xani
Herkesin bildiği şekliyle bu bir aşk hikâyesi; ancak satır aralarına indiğimizde bundan çok daha fazlasını görüyor ve ne kadar önemli bir eser olduğunu bir kez daha anlıyoruz.
Xani bize bu eserini gönlünün deryasını bizim gönüllere damlatma fırsatı ve bahanesi yapmıştır.