III. Selim döneminde ülke içinde yaşanan çözülmeler ve idaredeki problemler, düzenleme çalışmaları ve yapılan yenilikler ile giderilememiş; çevre ülkelerle yaşanan sıkıntılar da devletin dağılma sürecini hızlandırmıştır. Ülkeler arasında değişen dengeler, Fransız İhtilali, Rusya ve İngiltere ile yaşanan gerginlikler, toprak bütünlüğünü tehdit eden ayaklanmalar günden güne devlet idaresini zorlaştırarak merkezi yönetimi ve padişahın otoritesini sarsmıştır.
Türk Tarihini ana hatlları ile incelemek adına ilk baskısı 1940 yılında yapılan bu çalışma, Türk Tarih Kurumu’nun kuruluş, imparatorluk, gerileme ve dağılma başlıkları altında incelenmesi plananan ve dağılma devrini Yusuf Akçura’nın hazırladığı kısımdır. Vefatı ile yarım kalan eser, XVIII. yüzyıl ve sonrasına dair detaylı incelemeleri ve özellikle III. Selim döneminin önemli bölümlerini derlediği için günümüzde de kıymetini korumaktadır. Dönemin yayın yönetmeni Faik Reşit Unat’ın düzenlemeleri ile baskıya hazırlanan eserde gerekli görülen değişiklikler ve tamamlanan eksikliklerle birlikte eklenen harita ve resimler de yine Unat tarafından seçilmiştir.
Kitabın hazırlığında ilk baskıdaki metin esas alınarak, yazarın üslubuna müdahele edilmeden imla kuralları kontrol edilmiş ve bugün kullanılmayan ya da nadir kullanılan Farsça ve Arapça sözcüklerin yerine anlamı karşılayan Türkçe sözcükler tercih edilmiştir.