İKÜ Yayınevi, Oxford Üniversitesi Yayınevi’nin dünyaca ünlü “Very Short Introductions” dizisinden seçerek hazırladığı “Çok Kısa Bir Başlangıç” adlı kitap dizisinin dördüncü kitabı Sanat Tarihi’ni okurlarla buluşturuyor. İngiltere East Anglia Üniversitesi’nde sanat tarihi profesörü Dana Arnold’un yazdığı kitabı sosyal bilimler ve sanat teorisi alanındaki usta çevirmen Tuncay Birkan Türkçeye çevirdi. Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyelerinden, sanat tarihçisi Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu da sanata ve sanat tarihine dair ufuk açan bu kitabın Türkçe baskısına özel bir önsöz kaleme aldı. Kitap ağustos ayında raflardaki yerini aldı.

Sanata Bakmak

Sanat bize ne söyler? Tek bir eserden ya da bir dizi sanat eserinden neler öğrenebiliriz? Bir esere bakarken onu yaratan sanatçı, konu, malzeme, zaman veya mekân bize ne gibi ipuçları sunabilir? Sanata bakmanın, sanat eserleri üzerine düşünerek onlardan anlam(lar) çıkarmanın, bir resmin ya da bir heykelin bizimle kurduğu ilişkiyi fark etmenin hayatımıza nasıl bir katkısı olabilir? Sanat bireysel ve toplumsal hayatımızı nasıl etkileyebilir?

Sanat ve mimarlık tarihi, kültürel kimlikler ile kentleşme hakkındaki çalışmalarıyla tanınan tarihçi Dana Arnold, Sanat Tarihi’nde yukarıdaki soruların peşine düşerek sanat ve sanat tarihiyle ilgili pek çok konuyu okurlar ve sanatseverler için daha anlamlı hale getiriyor. Dahası herhangi bir müzede, bir galeride, hatta sokakta karşılaştığımız bir eserin bizim için nasıl daha anlamlı hale gelebileceğinin de yollarını gösteriyor.

Karşılaştırmalı Bir İnceleme

Yazar kitapta sanata, sanatın üretilişine ve sunumuna, sanat eserini yorumlayıp anlamlandırmaya, ona değer biçmeye ve sanat tarihine dair birçok konuyu ele alıyor. Sanat eserini kavrayış bakımından antik, Rönesans, klasik ya da çağdaş sanat dönemleri arasındaki farklılıkları sorguluyor; eser, sanatçı, izleyici ve hatta mekân arasındaki ilişkiyi inceliyor. Bunu yaparken Monet, da Vinci, da Fabriano, Velázquez, Raphael ve Rodin’den tutun Picasso, Chicago, Reynolds, Pollock, Warhol ve Man Ray’e kadar pek çok sanatçının eserlerini; Venedik Okulu’ndan Terakota Ordusu heykellerine kadar farklı birçok üslup ve anlayışı tartışıyor. Kitapta Baumgarten, Kant, Hegel, Marx, Freud, Gombrich, Foucault, Derrida gibi önde gelen düşünürlerin görüşlerinin estetik ve sanatı kavrama, eleştiri ve tarihyazımının sistemleşmesi konusunda ne gibi değişikliklere yol açtığı da karşılaştırmalı olarak ele alınıyor.

Hem Batı Hem de Doğu Sanatı

Arnold, kitapta sadece Batı’nın değil, Doğu’nun da sanatsal üretimini dikkate alarak coğrafyayı aşan bir algılama ve değerlendirme perspektifi sunuyor. Koç Üniversitesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi bölümü profesörü ve VEKAM Direktörü Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu da kitaba yazdığı önsözde Arnold’un bu yönüne dikkat çekiyor: “Dana Arnold’un amacı, sadece Batı sanatının değil ama Doğu sanatının da farkında olarak, kültürlerüstü bir okumayla sanat tarihi araştırma yöntemlerini veya sanatın tarihine nasıl bakılacağını genel okura ve üniversite öğrencisine kısaca tanıtmaktır.”

Sanat Tarihi yazarın kışkırtıcı ve eleştirel soruları, samimi ve anlaşılır anlatım dili, açık ve somut örnekleriyle okurlar için bu alanda benzerlerinden ayrılan çarpıcı bir rehber kitap olacaktır.