Egemen oldukları coğrafyalarda oluşturdukları eğitim kurumlarıyla, bilim ve kültür merkezlerinde Arapça ve Farsça'yı ileri düzeyde öğrenen okumuş çevreler, bu dillerin kitap dünyasıyla temasa geçtiklerinde, onların taşıyıcıları Arap ve Fars edebiyatlarını da derinlikleriyle tanıma imkanı elde ettiler. O bölgelerde Arapça daha çok bir bilim dili olma özelliği gösterirken Farsça, Arapça'dan alınan kelimelerle oldukça gelişmiş bir edebiyat dili düzeyine yükseltildi ve bu dilde derinlikli, zengin ve özgün bir edebiyat meydana getirildi. Bu edebiyat; köklü geleneklerinden, şiirin her türlü motif ve ilham konularına varıncaya kadar yerli yerine oturması, gelişmesi ve varlığını önemli ölçüde Türk hükümdar sarayları ile okur yazar çevrelerin himaye ve teşviklerine borçluydu.
Yabancı kültürlerin canlı olduğu ve Farsça konuşan halkın çoğunlukta bulunduğu alanlarda egemen Türk hanedan saraylarında edebiyat dili Farsça'ydı. Samanoğullarını izleyen Gazneliler, Selçuklular ve Harizmşahlar dönemlerinde saray, Fars Dili ve Edebiyatının adeta bir atölyesi halini almıştı. Farklı uluslardan Farsça yazan şair ve yazarlar, bu saraylar çevresinde geniş bir takdir ve himaye görmekteydiler.
Türk hakanları bilim ve edebiyata, şiir ve şairlere verdikleri değerle, bürokraside Farsça'yı resmi dil; bilim ve edebiyat çevrelerini destekleyerek de zengin bir edebiyat dili haline getirerek bu dilin ve edebiyatının alabildiğine yaygınlaşıp gelişmesine önemli ölçüde katkıda bulundular. Bütün bu etkenlerle, Fars kültürü havzası ve yakınındaki Türk siyasî egemenliği sınırları içerisinde yaşayan Türk aydınları edebî faaliyetlerine Farsça ile başladıkları ve yüzyıllar boyu bu dili yoğun olarak kullandıkları için Türkçe'ye geçişte çok geç kalmışlardır.